Wat is een hersentumor?

Ons lichaam bestaat uit enorm veel cellen. Cellen zijn de bouwstenen van het menselijk lichaam. Het lichaam maakt steeds nieuwe cellen aan, hiervoor deelt één cel zich tot twee nieuwe cellen. Zo kan het lichaam groeien en beschadigde en oude cellen vervangen. In een cel zit informatie die bepaalt wanneer de cel moet delen en daar weer mee moet stoppen. Soms ontstaan er foutjes in deze informatie. Als er meerdere foutjes ontstaan, kan het gebeuren dat de cel zich blijf delen zonder te stoppen. Dan spreek je van kanker. Een groep kankercellen vormt vaak een zwelling, wat een tumor wordt genoemd. Dat kan op allerlei plekken in het lichaam gebeuren, ook in de hersenen. Dit noemen we een hersentumor.

Na leukemie is een hersentumor de meest voorkomende vorm van kinderkanker. Jaarlijks krijgen ongeveer 120 kinderen een hersentumor.

Er zijn een aantal symptomen van een hersentumor bij kinderen. Zoals hoofdpijn, misselijkheid en braken. Als de tumor in of bij de kleine hersenen ligt, kan de coördinatie van bewegingen verstoord zijn en kunnen problemen met het evenwicht ontstaan. Soms hebben kinderen hierdoor de neiging om te vallen of met hun benen wijd uit elkaar te lopen.  

Als de tumor zich in de hersenstam bevindt of tegen de achterzijde van de hersenstam aan ligt, kunnen de hersenzenuwen minder goed functioneren. Hierdoor kunnen er spraakstoornissen ontstaan of bijvoorbeeld problemen bij bewegingen van ogen. Tumoren in of tegen het ruggenmerg kunnen leiden tot verzwakking van de functies van armen en benen. Hierdoor kan ook pijn in armen en benen ontstaan. 

Soms is een epileptische aanval het eerste signaal van een hersentumor. Bij een tumor midden in de grote hersenen kunnen hormonale stoornissen optreden. Hierdoor krijgt een kind te maken met groeivertraging of een te vroege puberteit. 

De klachten kunnen maanden tot jaren bestaan voordat de diagnose wordt gesteld. Een klachtenpatroon is bij kleine kinderen niet heel duidelijk. Zij hebben vaak wisselende perioden van dagen tot weken dat de klachten aanwezig zijn. 

Bij hele jonge kinderen in de eerste levensjaren is er soms alleen sprake van prikkelbaar gedrag en onrust. Kinderen passen zich meestal ongemerkt aan bij lichamelijke veranderingen en vertellen pas later dat ze ergens last van hebben. De klachten wijzen niet meteen duidelijk in de richting van een hersentumor. Het stellen van de diagnose is dan ook niet eenvoudig en duurt ongeveer 32 weken.

Een hersentumor wordt behandeld door operatie, bestraling en chemotherapie. Welke behandeling wordt gekozen, hangt af van de soort tumor en de plaats waar hij zich bevindt. Ook speelt leeftijd een rol. Bij jonge kinderen wordt hersenbestraling zo lang mogelijk uitgesteld, omdat dit schadelijke gevolgen kan hebben. 

Een hersentumoroperatie wordt uitgevoerd door een neurochirurg. Als bestraling nodig is, wordt dit door de radiotherapeut uitgevoerd. Chemotherapie en medicijnen worden voorgeschreven door een kinderoncoloog.

Het is lastig om iets over de overlevingskans te zeggen, omdat het heel anders kan zijn per kind. De genezing hangt af van verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld leeftijd van het kind, de grootte en de plaats van de tumor. De behandelende artsen geven aan of ze verwachten dat het kind zal genezen na de behandeling. Ook als de kans op genezing zeer klein is, kan een behandeling gestart worden om ervoor te zorgen dat het kind minder klachten heeft. Zo’n behandeling wordt een palliatieve behandeling genoemd.